Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2010

Ο Θεόφιλος με τα μάτια ενός «ζωγράφου του ταρσανά»


Η άγνωστη ολόσωμη προσωπογραφία του ξακουστού Λέσβιου, φιλοτεχνημένη από το ναυπηγό Ν. Χριστόπουλο (1960). Υπάρχει μια άγνωστη ολόσωμη προσωπογραφία για τον αρχαγγελικό Λέσβιο ξακουστό λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο Γ. Χατζημιχαήλ (1873-1934), φιλοτεχνημένη με τη «λαϊκή τέχνη του Ναυπηγού Ν. Χριστόπουλου (Πευκάκια 1880-1961)».
Ο πίνακας του Ν. Χριστόπουλου φιλοτεχνήθηκε γύρω στα 1960 στα Πευκάκια του Βόλου και βρίσκεται σε ιδιωτική συλλογή
Ο πίνακας του Ν. Χριστόπουλου φιλοτεχνήθηκε γύρω στα 1960 στα Πευκάκια του Βόλου και βρίσκεται σε ιδιωτική συλλογή
  Ο πίνακας βρίσκεται σε ιδιωτική συλλογή, είναι ελαιογραφία σε χάρτμπολ (ο,27 ύψος x 0,16,5 πλάτος) και αχρονολόγητος.
Πρέπει να έγινε γύρω στο 1960, στα Πευκάκια Βόλου, όπου κατοικούσε ο Χριστόπουλος και είχε το εργαστήρι του.
Παρουσιάζει τον Θεόφιλο φουστανελοφόρο-τσολιά, όπως συνήθιζε να ντύνεται, με φεσάκι στο κεφάλι, γαλάζιο γιλέκο, τσαρούχια, μυστακοφόρο και τρία πινέλα στο ζωνάρι του. Τα χέρια στη μέση του, ενώ πλάι στο αριστερό του πόδι το ζεμπιλάκι με τα ζωγραφικά σύνεργά του. Χρησιμοποίησε βασικά πέντε χρώματα: Ασπρο, μαύρο, κόκκινο, γαλάζιο, καφέ.
Ο λαϊκός ζωγράφος Νικόλαος Χριστόπουλος, από τους αγνότερους στην παράδοσή μας, είχε γεννηθεί στα Πευκάκια Βόλου το 1880 και πέθανε το 1967. Αυτοδίδαχτος ζωγράφος, που δημιουργούσε τα έργα του έξω από τα επίσημα πολιτιστικά και καλλιτεχνικά πλαίσια, φυσικός, αυθόρμητος, απλοϊκός, ήτανε γνωστός και ως «ζωγράφος του ταρσανά» (ναυπηγείο).
Αρχισε ν' ασχολείται συστηματικά με τη ζωγραφική από το 1956. Τα θέματά του προέρχονται από το περιβάλλον της θάλασσας. Είναι βασικά πλεούμενα, διάφορα σκαριά, αλλά και μυθολογικά, Τρίτωνες, Γοργόνες κι άλλα τέτοια. Το ύφος, ο ρυθμός του ξεχωρίζει για την απλότητα και την καθαρότητα στις μορφές.
Στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, στη Θεσσαλονίκη, στη συλλογή Αλέξανδρου Ξύδη, υπάρχει το έργο του «Βολιότικη ανεμότρατα έρχετε από το ψάρεμα, Εργον του Ναυπηγού Ν.Α. Χριστόπουλου 1959, Βόλος - Πευκάκια» (λάδι σε μοριοσανίδα, 0,27 x 0,35).
Εκτός από την αδημοσίευτη αυτή προσωπογραφία του Θεόφιλου υπάρχουν άλλες πέντε που είναι:
* «Θεόφιλος ζωγράφος και άλλοτε οπλαρχηγός και θυροφύλαξ» εν Σμύρνη, 1899 (αυτοπροσωπογραφία σε χαρτί κολλημένο στον τοίχο, στο σπίτι του Γκέκα-Καραμπάσι Πηλίου, Αγιος Βλάσιος, 0,40 x 0,28).
* «Θεόφιλος οπλαρχηγός φυλάττων την είσοδον του Προξενείου εις την Σμύρνην το 1904» (λάδι σε μουσαμά, ολόσωμη αυτοπροσωπογραφία, φουστανελοφόρος).
* «Ενθύμησις Ειρήνης και Θεοφίλου Σοματοφύλακα της Σμύρνης το 1904» (φουστανελοφόρος, αυτοπροσωπογραφία με τη γυναικεία μορφή Ειρήνη). Το έργο αυτό δωρήθηκε από τον Μυτιληνιό Νότη Εμμανουήλ πριν τη δικτατορία, στην Εταιρεία Αιολικών Μελετών, που το παραχώρησε πρόσφατα, με τη μορφή «χρησιδανείου» στον Δήμο Μυτιλήνης, για να το εκθέσει στο Μουσείο Θεόφιλου, στη Βαρειά ή στη Δημοτική Πινακοθήκη.
* «Ο Θεόφιλος ντυμένος Μέγας Αλέξανδρος» (λάδι σε μουσαμά, 2,22 x 1,31), στο Μουσείο-Βιβλιοθήκη Τεριάντ, στη Βαρειά Λέσβου, ολόσωμη προσωπογραφία, έργο του Γιάννη Τσαρούχη.
Ο Θεόφιλος, στις μεγάλες γιορτές και ξεχωριστά στις Αποκριές, ντυνότανε Μεγαλέξανδρος, έντυνε και παιδιά Μακεδόνες κι έδινε μπουλουκτσίδηκες λαϊκές θεατρικές παραστάσεις στο ύπαιθρο. Μεγαλέξανδρο τον φωτογράφησε ο Κ. Ζημέρης, στον Βόλο. Από αυτή τη φωτογραφία ο Γ. Τσαρούχης φιλοτέχνησε το έργο του.
* «Ο Θεόφιλος ως Μέγας Αλέξανδρος», με θώρακα, περικεφαλαία, κοντάρι στο δεξί χέρι και στο αριστερό, στην ασπίδα, ζωγραφισμένη Γοργόνα. Προσωπογραφία σε λάδι ώς τη μέση, φιλοτεχνημένη από τον Τάσο Ζωγράφο.
**Για το έργο του Χριστόπουλου έχουν γράψει: Κ. Μακρής «Ν. Χριστόπουλος, ο ζωγράφος του ταρσανά», Ζυγός τ. 32, Ιούλ. 1958. Η λαϊκή τέχνη του Πηλίου, εκδ. Μέλισσα 1976. Γ. Σαματούρας «Δώδεκα λαϊκοί ζωγράφοι», Αθήνα 1974. Λεξικό Μέλισσα 1976.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου